Η οδοντική εξαγωγή είναι η αφαίρεση ενός δοντιού από τον οδοντικό φραγμό (δηλαδή τη φυσική οδοντοστοιχία) ενός ασθενή, η οποία διενεργείται αποκλειστικά από τον οδοντίατρο στο χώρο του ιατρείου, κάτω από συνθήκες ασηψίας. Είναι η έσχατη λύση που εφαρμόζεται μόνο όταν έχει αποκλειστεί με κάθε δυνατό τρόπο η περαιτέρω διατήρηση του δοντιού στο στόμα. Διακρίνεται σε απλή και χειρουργική εξαγωγή (όπως σε περιπτώσεις έγκλειστου δοντιού). Η δεύτερη απαιτεί τη χρήση οδοντογλυφάνου (στην καθομιλουμένη «τροχού») και είναι πιο σύνθετη πράξη, καθώς στο μετεξακτικό τραύμα, συχνά χρειάζεται να τοποθετηθούν ράμματα. Οι λόγοι που μπορούν να οδηγήσουν σε εξαγωγή ενός δοντιού είναι είτε τραυματικοί (σοβαρό κάταγμα που μπορεί να επεκτείνεται από τη μύλη έως τη ρίζα του), είτε αναγκαστικοί (απώλεια στήριξης από το οστό, όπως στην περίπτωση της προχωρημένης περιοδοντίτιδας ή επανειλημμένες αποτυχίες ενδοδοντικής θεραπείας) ή και κατασταλτικοί (προληπτική εξαγωγή λόγω ορθοδοντικών αναγκών). Σε κάθε περίπτωση, η εξαγωγή του δοντιού επιφέρει, ως αποτέλεσμα, την ανάγκη αντικατάστασής του μέσω μιας κλασσικής προσθετικής εργασίας (κινητής ή ακίνητης) ή και εμφυτεύματος.
Τα στάδια της οδοντικής εξαγωγής
Μετά την επισκόπηση του φραγμού, κατά την οποία εντοπίζεται το προς εξαγωγή δόντι, ακολουθεί η απομόνωση του χειρουργικού πεδίου και η αναισθητοποίηση του δοντιού, με τη χρήση αναισθητικών διαλυμάτων ενέσιμης μορφής. Ακολούθως γίνεται η συνδεσμοτομή και η αποκόλληση των περιοδοντικών συνδέσμων του δοντιού, με τη χρήση των αντίστοιχων εργαλείων. Εν συνεχεία ακολουθεί η εκμόχλευση και τελικά η αφαίρεσή του.
Περιποίηση του μετεξακτικού τραύματος
Η αφαίρεση ενός δοντιού από το φραγμό επιφέρει την επικοινωνία του φατνίου του (δηλαδή του κενού στο κόκκαλο, το οποίο προηγουμένως φιλοξενούσε τη ρίζα του δοντιού) με το στοματικό περιβάλλον, που αν αφεθεί χωρίς φροντίδα μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές. Αρχικά, από το βάθος του φατνίου αφαιρούνται με προσοχή και με τη χρήση κοχλιαρίου απόξεσης, πιθανά υπολείμματα ακρορριζίου, τμήματα του μεσορριζικού φατνιακού τοιχώματος ή και κοκκιώδης ιστός, λόγω προ-υπάρχουσας φλεγμονής. Στη συνέχεια ο θεράποντας συν-πλησιάζει τα τραυματικά χείλη και εφαρμόζει πιεστικό πωματισμό με βαμβάκι που καλείται να συγκρατήσει, δαγκώνοντάς το, ο ίδιος ο ασθενής για μικρό χρονικό διάστημα, αναλόγως της ύπαρξης ή όχι, αιμορραγίας. Επίσης στον ασθενή δίνονται αναλυτικές οδηγίες για τις επόμενες ώρες ή ημέρες, προκειμένου να εξασφαλισθεί η ομαλή επούλωση του τραύματος.